3rd oktober 2018

Dierproeven deel 3: Regels rondom dierproeven

Nederland heeft zelf regelgeving rondom dierproeven gebaseerd op de Europese regelgeving. Deze regels staan vast in de Wet op de dierproeven, het Dierproevenbesluit en de Dierproevenregeling.

Bedrijven en instituten kunnen niet zomaar dierproeven doen. Eerst hebben zij daarvoor een instellingsvergunning nodig waarbij gecontroleerd wordt of er aan alle voorwaarden voldaan wordt. Vergunninghouders staan ook onder toezicht van de NVWA en moeten verplicht een Instantie voor Dierenwelzijn hebben (met uitzondering van kleine proefdierfokkers). De IvD heeft als taak zorg te dragen voor het dierenwelzijn van de proefdieren. De lijst met instellingen die een instellingsvergunning hebben wordt elk jaar gepubliceerd in ‘Zo doende’, een publicatie van de NVWA.

Daarnaast is er voor elk project waarbij proefdieren gebruikt worden ook een projectvergunning nodig. Deze wordt afgegeven door de Centrale Commissie Dierproeven. De CCD onderzoekt niet zelf of een project echt een vergunning verdiend. Lokale Dierexperimentencommissies behandelen de aanvragen en bekijken of een project belangrijk genoeg is en of er echt proefdieren nodig zijn. De CCD houdt toezicht op de verschillende Dierexperimentencommissies en beslist op basis van hun advies of er een projectvergunning afgegeven wordt.

Verblijf en verzorging

Volgens de wet moeten proefdieren zo goed mogelijk verzorgd en behandeld worden. Vaak wordt er door de sector zelf en in wetten niet gesproken over pijn of leed, maar over ‘ongerief’. Een proefdier moet zo min mogelijk ongerief ondervinden. Zo moeten proefdieren bijvoorbeeld verdoofd worden waar dat niet nadelig is voor het experiment. Ook moeten proefdieren in hun verblijven zich zo veel mogelijk natuurlijk kunnen gedragen. Dit wordt gedaan door dieren voldoende ruimte te geven, een goed klimaat (temperatuur, licht e.d.) en door de kooien goed in te richten op de behoeftes van het diersoort. Zo wordt alles zo veel mogelijk afgestemd op de behoefte van bepaalde diersoorten.

Dit klinkt natuurlijk allemaal erg mooi, maar in de praktijk is dit een stuk minder ideaal. Voor veehouderijen gelden bijvoorbeeld grotendeels dezelfde regels: dat dieren zo veel mogelijk hun natuurlijke gedrag moeten kunnen vertonen, dat hun verblijven zo veel mogelijk geschikt moeten zijn voor het betreffende diersoort en dat pijn en leed zo veel mogelijk vermeden moet worden. Dit kan helaas op heel veel manieren geïnterpreteerd worden waardoor er toch nog een hoop onnodig leed kan plaatsvinden. Ook bij dierproeven wordt het dierenwelzijn beperkt door het budget waardoor er bijvoorbeeld maar beperkt ruimte is en kooien niet oneindig groot kunnen zijn. Daarnaast is het lastig objectief te meten hoeveel stress en pijn dieren ervaren. Zelfs onder de beste omstandigheden is het niet mogelijk om proefdieren op een geheel leedvrije manier te houden. Een voorbeeld hiervan is het doden van de proefdieren na de proef.

Dit wordt volgens de sector zelf op een ‘humane’ manier gedaan, namelijk met een spuitje, vergassing, de nek omdraaien of het hoofd eraf hakken. Hoewel een dier in laten slapen inderdaad redelijk humaan is zijn de andere methodes dat zeker niet. We weten allemaal dat vergast worden zeker geen prettige pijnloze dood is en bij het omdraaien van de nek of afhakken van het hoofd is het ook maar zeer de vraag hoe pijnloos dat is, zeker aangezien dat ongetwijfeld niet altijd foutloos gebeurt. Als het vergassen van een dier alleen maar ‘licht ongerief’ is dan zegt het feit dat er weinig sprake is ‘ernstig ongerief’ bij dierproeven in Nederland niet veel.

Bronnen:

Animal Rights Nederland & België

https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/dierproeven/regels-dierproeven

https://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ%3AL%3A2010%3A276%3A0033%3A0079%3ANL%3APDF

https://www.stichtinginformatiedierproeven.nl/

https://newscientist.nl/nieuws/kunstmatig-muizenembryo-stamcellen-zonder-eicel/

https://newscientist.nl/nieuws/keuzeproces-stamcellen-in-kaart-gebracht/

https://www.ukrant.nl/magazine/de-toekomst-is-er-al/

https://ec.europa.eu/jrc/en/science-updates?f%5B0%5D=sm_field_related_topics%3Anode%3A113053

https://www.stichtinginformatiedierproeven.nl/wp-content/uploads/Brochure-SID-2017.pdf

https://www.rijksoverheid.nl/documenten/jaarverslagen/2018/02/01/jaarverslag-nvwa-zo-doende-2016

https://orip.nih.gov/comparative-medicine/programs/vertebrate-models#chimpanzee