15th november 2018

Dierproeven deel 4: Waarom dierproeven problematisch zijn

Veel ongebruikte dieren

Helaas worden er bij dierproeven veel dierenlevens onnodig verspild. Normaal gesproken worden er veel meer dieren gefokt dan nodig zijn voor dierproeven. Dit is omdat er altijd extra dieren beschikbaar moeten zijn voor experimenten. Deze dieren moeten na enige tijd gedood worden wanneer duidelijk is dat ze niet voor experimenten gebruikt gaan worden, want er komen steeds meer nieuw gefokte dieren bij en het is wettelijk verplicht om dierenleed zo veel mogelijk te beperken. Daardoor is het ook verplicht om dieren die niet gebruikt gaat worden als het ware uit hun lijden te verlossen. Daarnaast zijn er voor onderzoeken vaak bepaalde eisen aan dieren, waardoor de gefokte dieren die daar niet aan voldoen onnodig zijn. Bij sommige onderzoeken zijn bijvoorbeeld alleen vrouwelijke dieren nodig, waardoor de helft van de gefokte dieren (alle mannetjes) eigenlijk een bijproduct zijn. Deze ongewenste bijproducten van het fokken worden vrij snel na hun geboorte gedood. Dit is ook weer omdat dieren die niet gebruikt gaan worden voor dierproeven niet onnodig mogen lijden en dus verplicht gedood moeten worden. In Nederland worden er elk jaar rond de half miljoen ongebruikte proefdieren gedood (naast de half miljoen die dus wel voor experimenten gebruikt worden).

Te weinig gebruik van alternatieven

Helaas worden alternatieven lang nog niet altijd gebruikt waar dat mogelijk is. Dit heeft vaak te maken met geld en de houding van onderzoekers. De meeste onderzoekers zijn jaren getraind in het uitvoeren van dierproeven en hebben daarnaast vaak ook al jaren zelf onderzoek gedaan op die manier. Velen zien geen probleem in het gebruik van dieren en staan niet open voor het overgaan op alternatieven. Deze weerstand uit de sector zelf zorgt ervoor dat alternatieven regelmatig niet gebruikt worden wanneer die er al wel zijn. Daarnaast speelt geld ook een rol. Alternatieven kunnen soms een stuk duurder zijn of er is eerst een investering voor nodig. Medewerkers moeten leren hoe de alternatieven werken of er moeten speciale nieuwe faciliteiten komen om met de alternatieven te werken en/of om ze te maken. Het is dan ook niet verbazingwekkend dat het overgaan op nieuwe alternatieven lang kan duren.

Inefficiënte regelgeving en samenwerking

Het aantal dierproeven zou al een stuk verminderd kunnen worden als landen beter met elkaar samen zouden werken. Nu worden nieuwe geneesmiddelen en nieuwe producten/ingrediënten van producten in veel verschillende landen apart getest. Tegenwoordig wordt het voor Nederland op Europees niveau getest, maar veel andere landen hebben in hun regelgeving staan dat het verplicht is dat dingen in dat land getest worden voordat ze gebruikt en verkocht mogen worden, ongeacht of onderzoek in andere landen al bewezen heeft dat het product veilig is. Hierdoor worden veel producten (medicijnen, schoonmaakmiddelen etc) in veel verschillende landen getest waarbij elke keer een grote groep dieren nodig is. Het zou al een hoop schelen als er wereldwijd afspraken gemaakt zouden worden over dierproeven waardoor elk product niet in elk land afzonderlijk op dieren getest hoeft te worden.

Onderzoek is vaak niet nuttig voor mensen

Voor onderzoek rond een bepaald thema of aandoening worden verschillende diersoorten gebruikt. De vertaalslag naar de menselijke situatie blijft echter een probleem. Hierdoor is naast de handel in klassieke proefdieren een uitgebreide fokindustrie ontstaan die zich richt op het ontwikkelen van genetisch gemanipuleerde dieren. Het DNA van proefdieren wordt gemanipuleerd, waardoor ze gevoeliger worden voor bepaalde ziektes of ziektes kunnen krijgen die ze van nature niet ontwikkelen. Zelfs met deze nieuwe mogelijkheden blijft onderzoek met dierproeven vaak niet relevant voor mensen omdat mensen toch vaak anders op stoffen reageren dan mensen. Onderzoek naar de reactie van stoffen in mensen of de werkzaamheid van geneesmiddelen en behandelmethodes bij mensen zal dus toch alsnog op mensen of via alternatieven getest moeten worden voordat hier conclusies aan verbonden kunnen worden.

Bronnen:

Animal Rights Nederland & België

https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/dierproeven/regels-dierproeven

https://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ%3AL%3A2010%3A276%3A0033%3A0079%3ANL%3APDF

https://www.stichtinginformatiedierproeven.nl/

https://newscientist.nl/nieuws/kunstmatig-muizenembryo-stamcellen-zonder-eicel/

https://newscientist.nl/nieuws/keuzeproces-stamcellen-in-kaart-gebracht/

https://www.ukrant.nl/magazine/de-toekomst-is-er-al/

https://ec.europa.eu/jrc/en/science-updates?f%5B0%5D=sm_field_related_topics%3Anode%3A113053

https://www.stichtinginformatiedierproeven.nl/wp-content/uploads/Brochure-SID-2017.pdf

https://www.rijksoverheid.nl/documenten/jaarverslagen/2018/02/01/jaarverslag-nvwa-zo-doende-2016

https://orip.nih.gov/comparative-medicine/programs/vertebrate-models#chimpanzee