15th maart 2019

Waarom kokos vaak niet vegan is

Kokos wordt vooral geproduceerd in Zuid-Oost Azië en het meest gebruikt in Europa en de Verenigde Staten. Kokosnoten groeien aan kokospalmen, die alleen in tropische en subtropische gebieden kunnen groeien. Kokosnoten en producten die hiervan gemaakt worden zoals kokosmelk, kokosrasp of kokosmeel zijn plantaardig. Kokosnoten groeien tenslotte aan kokospalmen en in principe zijn er geen dieren nodig bij de productie van kokosproducten. Helaas worden er wel vaak apen gebruikt bij het oogsten van kokosnoten.

Waarom worden apen gebruikt?

Volgens de National Primate Research Center van de universiteit van Wisconsin kan een makaak elke dag tussen de 500 en 1000 kokosnoten oogsten. Dit terwijl mensen vaak maar rond de 80 kokosnoten per dag kunnen oogsten. Door apen te gebruiken kan men dus veel sneller en meer kokosnoten oogsten. Doordat apen geen loon krijgen bespaard dit ook een hoop arbeidskosten. Volgens de National Primate Research Center wordt soms zelfs de helft van het jaarinkomen van families verdiend door de arbeid van makaken.

Hoe worden de apen gehouden?

De apen, vooral makaken, worden vaak speciaal voor hun werk getraind. Hiervoor bestaan er zelfs speciale trainingscholen. Hier worden de makaken geleerd om alleen rijpe kokosnoten te plukken. Op deze scholen zitten de makaken 24/7 aan een halsband met ketting. De apen worden apart van elkaar gehouden, waardoor ze geen natuurlijk en sociaal gedrag kunnen vertonen. Dit is ook vaak gevaarlijk werk en de apen werken volgens één van de trainers soms zo hard dat ze van uitputting flauwvallen. Na hun training worden makaken voor veel geld verkocht aan individuele kokosnootboeren. Dit is een flinke investering, maar aangezien makaken vaak rond de 40 jaar oud worden scheelt dit op de lange termijn een hoop geld.

Hoewel sommige apen in de trainingsscholen worden geboren, worden er helaas ook veel makaken uit het wild gevangen. Vaak worden dan de moederapen gedood en worden de baby’s meegenomen om ze te trainen voor hun werk. Volgens een Thaise makakentrainer zou zelfs het meerdendeel van de makaken uit het wild komen, ondanks dat dit eigenlijk illegaal is. In Maleisië zijn er ook trainingsscholen waar boeren die al een makaak hebben hun aap tijdelijk naar toe kunnen sturen om een cursus kokosnoten plukken te krijgen. Daarnaast zijn er ook nog kokosnootboeren die zelf hun eigen makaken trainen.

Toerisme en makaken training

De trainingsscholen worden de laatste jaren ook steeds populairder als toeristische trekpleister. Zo kunnen toeristen deze dieren van dichtbij bekijken en worden ze gedwongen om kunstjes te leren voor de toeristen. Dit is vooral omdat ze door toeristen te trekken veel meer geld kunnen verdienen. Volgens Wildlife experts zou dit ook tegen de dierenbeschermingswetten in Thailand zijn. Daarnaast zouden sommige Thaise trainingsscholen alleen zeggen dat ze kokosnootplukkers trainen, terwijl ze eigenlijk gewoon fulltime illegale mini dierentuinen zijn voor toeristen. Daar zouden ze vooral kunstjes doen door de dreiging van fysiek geweld.

Hoe vaak worden apen gebruikt?

Precieze cijfers over hoe veel apen er gebruikt worden om kokosnoten te plukken zijn er niet. Volgens de Vegan Society hebben de meeste merken die zij gesproken hebben bevestigd dat de kokosnoten die zij gebruiken door mensen geoogst zijn. Echter zegt de Vegan Society hierbij niet welke merken zij met deze vraag benaderd hebben. Volgens Edwin Wiek, dierbeschermer in Thailand, zou 30 procent van de kokosnoten in Zuid-Thailand met behulp van apen geoogst worden. In een ander artikel zou volgens iemand uit de kokosindustrie 99 procent van de kokosnoten uit Thailand door apen geplukt worden. In Maleisië worden apen ook vaak gebruikt om kokosnoten te plukken en is er met het trainen van apen goed geld te verdienen. Volgens de Malaysian Animal Welfare Association is er ook een gebrek aan toezicht op deze apen, waardoor hun welzijn ook moeilijk bewaakt kan worden. In Indonesië zijn er ook trainers die apen op de markt kopen om ze na training voor veel winst te verkopen aan kokosnootboeren. In India zouden apen ook steeds vaker gebruikt worden voor dit werk. Ook in ander Zuid-Oost Aziatische landen, waaronder Sri Lanka worden apen gebruikt in de kokosnootindustrie. Ondanks dat dus bekend is dat in de meeste landen waar kokosnoten geproduceerd worden gebruik gemaakt wordt van apen is het lastig te zeggen hoe veel dit voorkomt.

Milieu-impact

De groeiende vraag naar kokosproducten heeft in de afgelopen jaren geleid tot steeds meer kokosproductie. Helaas heeft dit ook een negatieve impact op het milieu. Er worden steeds meer bossen gekapt om plaats te maken voor kokospalmen. Dit is niet alleen om de groeiende vraag naar kokos bij te houden, maar ook omdat kokospalmen na een bepaalde tijd steeds minder kokosnoten produceren. Daarom proberen boeren steeds weer nieuwe stukken grond met kokospalmen te beplanten om zo de productie gelijk te houden. Tegenwoordig komt daarbij dat kokospalmen steeds meer als monocultuur worden verbouwd. Volgens onderzoekers van Stanford zorgt dit voor een grote verandering in ecosystemen op tropische eilanden. Niet alleen de vegetatie wordt veranderd, maar daardoor verlaten bepaalde dieren ook dat gebied, waardoor uiteindelijk het hele ecosysteem veranderd. Onderzoekers ontdekten bijvoorbeeld dat zeevogels gebieden met kokospalmen verlaten omdat ze daar niet goed in kunnen nestelen en de bodemkwaliteit daardoor verminderde omdat de uitwerpselen van de vogels de bodem niet meer bemestten. Volgens het Voedingscentrum hebben kokosnoten een middel- tot hoge klimaatbelasting, vooral door ontbossing en het gebruik van bestrijdingsmiddelen om insectenplagen te voorkomen. Daarnaast is ook het watergebruik bij het telen van kokosnoten vrij hoog.

Is het veganistisch?

Kokosproducten zijn veganistisch wanneer deze niet geproduceerd zijn met behulp van apen. Het probleem is alleen dat dit niet op de verpakking staat en het dus lastig is om erachter te komen of er bij het maken van een kokosproduct apen gebruikt zijn. Hieronder volgt een lijst van merken die zelf zeggen dat zij geen kokosnoten inkopen die geoogst zijn door apen. Toch is twijfelachtig in hoeverre deze lijst betrouwbaar is, aangezien blijkbaar geen enkel merk toegeeft dit te doen. Ook gebruiken veel van deze merken kokosnoten uit Thailand terwijl volgens iemand uit de Thaise kokosindustrie 99 procent van de kokosnoten daar door apen geplukt worden. Daarnaast worden kokosnoten vooral door kleine boeren geteeld. Daarom is het voor bedrijven lastig om zicht te hebben op de omstandigheden waarin de vele boeren die aan hen leveren werken en of zij één of meerdere apen houden. Omdat het houden en te werk stellen van apen in veel Zuid-Oost Aziatische landen legaal is, is er helaas ook vrij weinig controle op. Er blijft dus veel onzekerheid. Alle kokosproducten vermijden is lastig omdat kokos in 1 op de 20 producten in de supermarkt zit.

Merken die zelf zeggen geen kokosnoten te gebruiken die door apen geplukt zijn:

3 Buddhas Coconut Water

Alaffia

Alpro

Amy & Brian

Aunt Patty’s

Ayam

Artisana Organics

Better Body Foods

Big Tree Farms

Bio today/Smaak

Biona