13th januari 2018

De wetsovertredingen in de Nederlandse vee-industrie

Vaak verdedigen carnisten het consumeren van dierlijke producten met het argument dat de Nederlandse veeteelt het zo goed doet. Nederland heeft inderdaad over het algemeen strengere regels dan de meeste landen en is de tweede grootste exporteur van landbouwproducten in de wereld. Gevallen van dierenmishandeling en andere wetsovertredingen worden vaak gezien als een enkele ‘rotte appel’ die er in elke industrie wel voorkomt. Toch blijkt uit onderzoek en het nieuws dat de vee-industrie op enorme schaal wetten overtreedt. In 2014 kwam bijvoorbeeld in het nieuws dat in 2013 veehouders 2,7 miljard keer de wet overtraden, waarvan 500 miljoen dieren het slachtoffer waren. Hiervoor werden door de NVWA minder dan 100 processen-verbaal uitgeschreven. Hoewel niet elke overtreding even ernstig is en een foutje kan gebeuren, zijn 2,7 miljard overtredingen geen ‘enkele rotte appel’ meer, maar gewoon systematische illegale praktijken. Die 2,7 miljard ging ook alleen nog maar over overtredingen door veehouders. Regelmatig komen er ook onderzoeken in het nieuws waaruit blijkt dat slachthuizen, transporteurs, mestverwerkers en anderen in de vee-industrie zich niet aan de regels houden. Hoe komt het dan dat zo veel mensen denken dat de Nederlandse veeteelt het zo goed doet en legaal te werk gaat? Hoewel een groot deel van de overtredingen niet in het nieuws komt (anders stonden de kranten er elke dag vol mee), komen zogenaamde ‘misstanden’ toch regelmatig in het nieuws. Ik wou een lijstje maken met alle ‘misstanden’ uit 2017, maar dit bleken er zo veel te zijn dat ik het maar bij de laatste drie maanden van 2017 heb gelaten. Hierin heb ik nieuwsberichten opgenomen van veeteelt-gerelateerde gebeurtenissen waarvan de meeste carnisten en zelfs boeren het er wel over eens zijn dat ze niet zouden moeten (kunnen) gebeuren, zoals verwaarlozing van dieren, mestfraude en stalbranden. Voor die 92 dagen vond ik 70 nieuwsberichten.

Oktober

2 oktober: Een vrachtwagen met 200 varkens is op zijn kant geraakt op de N275 in Panningen. Meerdere varkens hebben het ongeluk niet overleefd en de rest heeft enige tijd schreeuwend over de weggelopen.

2 oktober: De NVWA en de politie hebben twee veehouders en drie medewerkers van een mestbedrijf aangehouden wegens valsheid in geschrifte en mestfraude.

3 oktober: 1 op de 3 gecontroleerde nertsenfokkers heeft illegaal uitgebreid en houdt meer nertsen dan toegestaan.

4 oktober: Bij een bedrijf in Gelderland zijn door de NVWA ernstig verwaarloosde runderen en schapen gevonden. Er lagen twee dode stieren in de stal en in het weiland meerdere dode schapen. Ook stonden veel dieren tussen hopen mest, kregen ze voer van onvoldoende kwaliteit en waren er vermagerde en kreupele dieren.

5 oktober: Na controle bij 18 grote pluimveeslachterijen concludeert de NVWA dat de meesten daarvan niet schoon genoeg zijn en dat de hygiëne in de afgelopen twee jaar achteruit is gegaan. Apparaten en wanden waren vaak smerig, er waren veel bacteriën en ook het dierenwelzijn was vaak niet op orde.

6 oktober: De beruchte Adriaan Straathof die eigenaar is van een groot aantal varkensbedrijven in Europa en in Duitsland al een beroepsverbod kreeg wegens ernstig dierenleed en verwaarlozing bij zijn bedrijven daar, heeft toestemming gekregen om zijn bedrijf in Koningsbosch uit te breiden.

10 oktober: Bij een varkensbedrijf in Heeswijk-Dinther zijn 70 varkens gestikt nadat de ventilatie stopte door een stroomstoring.

13 oktober: Bij een pluimveebedrijf in Sint Philipsland is vogelgriep geconstateerd waardoor 41.500 kippen afgemaakt zijn.

19 oktober: Coop roept vrijeuitloopeieren terug wegens verkeerde houdbaarheidsdatum.

20 oktober: De uitstoot van ammonia door melkkoeien en geiten in Brabant blijft stijgen.

21 oktober: Een boer in Nieuwerkerk aan den IJssel werd veroordeeld tot een boete wegens het verwaarlozen van zijn schapen. Die zouden volgens een controleur vermagerd en kreupel zijn en te weinig en vervuild voedsel en drinkwater hebben.

22 oktober: In Groningen zijn vier koeien doodgereden door een trein.

23 oktober: Op Texel zijn meerdere koeien ontsnapt waarvan er twee zijn aangereden. Een van de koeien was dusdanig gewond dat het dier moest worden afgemaakt.

23 oktober: Omwonenden in Velswijk protesteren tegen het plan om een geitenboerderij uit te breiden met 700 extra geiten. Acht buurtbewoners zeggen dat hun long- en luchtwegklachten veroorzaakt zijn door de vervuiling van de 1300 geiten die er al staan.

24 oktober: Sommige boeren jagen illegaal op roofvogels.

26 oktober: De politie heeft invallen gedaan bij de biovergister van Bela Biogas en hoofdkantoor Bela Group in Venlo wegens verdenking van mestfraude. Daarnaast zijn nog vier bedrijven en twee bestuurders verdacht van valsheid in geschrifte en het overtreden van milieuregelgeving.

27 oktober: Bij twee bedrijfslocaties in Limburg is grootschalige fraude met mest en afvalstoffen ontdekt bij een bio-vergistingsinstallatie.

November

6 november: 500 varkens zijn omgekomen bij een stalbrand in Deurne

7 november: De Reclame Code Commissie concludeert dat er op de website Vlees.nl (een initiatief van de Nederlandse vleessector) minstens 51 misleidende mededelingen staan over varkensvlees.

8 november: Het OM heeft 1,5 jaar gevangenisstraf en een hoge geldboete geëist tegen de directeur van Recycling Nederland B.V. en Enorgha B.V. uit Putten wegens fraude met afvalstromen, waaronder mest.

10 november: Uit een groot onderzoek van de NRC naar mestfraude in Brabant en Limburg blijkt dat boeren, transporteurs, mestverwerkers en handelaars fraude plegen door o.a. lege vrachtwagens rond te laten rijden en administraties te vervalsen. Daarnaast blijkt dat twee op de drie mestbedrijven in de regio ook al veroordeeld is wegens fraude of daarvan wordt verdacht en het probleem al jaren bekend is bij de autoriteiten.

10 november: Een boer in Someren is opgepakt wegens het verwaarlozen van zijn dieren. Zijn runderen waren ernstig ondervoed en de politie vond onder de grond kadavers van dode runderen.

11 november: Volgens huisartsen in Brabant en Limburg veroorzaakt mestfraude en het grote aantal stuks vee longproblemen bij buurtbewoners. Huisartsen die zich hierover uitspreken worden soms geïntimideerd.

13 november: Volgens Waterschap Limburg is mestfraude een belangrijke oorzaak van de vervuiling van oppervlaktewater in de regio.

14 november:Bij de Aldi werd een tijdlang een XXL kipschnitzel verkocht gemaakt van plofkip met op de verpakking dat het ‘verantwoord’ vlees was met één Beter Leven-ster. Dit kwam volgens de keten door een administratieve fout.

15 november: Bij een stalbrand in Kooterwijkerbroek zijn vijf kalfjes omgekomen en meerdere andere kalfjes gewond geraakt.

15 november: Een schapenhandelaar uit Espel krijgt een werkstraf van 30 uur, een boete van 300 euro en een waarschuwing wegens verwaarlozing. In meer dan een jaar tijd was er bij meerdere controles verwaarlozing van de dieren geconstateerd. Geiten, schapen en konijnen zaten onder de uitwerpselen en waren ondervoed. Daarnaast lag er ook een dood schaap op het terrein.

16 november: In Ospel zijn twee koeien in de gierkelder gevallen.

18 november: Inwoners van Ellecom protesteren tegen plannen voor een megastal.

19 november: Er was een stalbrand in Haarlem, maar gelukkig hebben alle dieren het overleefd.

20 november: In Nieuwveen zakte er een koe door het rooster en viel zo in de gierkelder.

21 november: Uit een nieuw onderzoek van Wakker Dier blijkt dat van de 550 miljoen landbouwdieren die er elk jaar in Nederland gehouden worden er elk jaar 32 miljoen voortijdig sterven door onnatuurlijke leefomstandigheden zoals stress en uitdroging.

23 november: Een Veghelse varkenshouder is veroordeeld tot 100 uur taakstraf en zijn bedrijf krijgt een boete van tienduizend euro waarvan de helft voorwaardelijk voor het ernstig verwaarlozen van zijn varkens. Veel van zijn varkens bleken er zo erg aan toe te zijn dat de dierenarts er tien meteen heeft moeten euthanaseren. Ook lag er een dood varken in de stal die aangevreten was door de andere varkens.

23 november: In spekblokjes van het merk Zwanenberg zit volgens de NVWA de listeriabacterie.

24 november: Bij een brand in een schuur met varkens in Velp zijn er meerdere biggen gewond geraakt die mogelijk afgemaakt moeten worden.

28 november: De eigenaar van mestbedrijf BioSpares werd veroordeeld tot twaalf maanden cel waarvan zes voorwaardelijk wegens illegale lozingen.

December

2 december: Bezorgde bewoners in Deurne roepen de provincie Brabant op om de veestapel verder in te krimpen omdat zij zeggen ernstige gezondheidsklachten te hebben gekregen door het grote aantal dieren, vooral longklachten.

4 december: De eigenaar van een abattoir in Drachten krijgt een geldboete van 3000 euro voor het overtreden van de wet. Tijdens twee controles (in 2015 en 2016) van het NVWA bleek dat er koeien in het slachthuis waren die niet vervoerd en aangevoerd hadden mogen worden. Bij een recente controle bleek dat het abattoir dit probleem nog steeds niet opgelost heeft.

4 december: Daarnaast kregen twee veehandelaren uit de buurt van Drachten boetes van 2000 euro waarvan de helft voorwaardelijk voor het aanvoeren van zieke en gewonde koeien terwijl dit verboden is. Eén koe had bijvoorbeeld een open wond waar het bot zichtbaar was, wat was dichtgeplakt met papier en ducttape.

4 december: Boeren in o.a. Drenthe stelen stukken grond van de provincie door bomen te kappen en gras te maaien en de grond vervolgens in gebruik te nemen. Hierdoor krijgen ze ook meer EU subsidie.

5 december: Officier van justitie bij het Functioneel Parket, Siebren Buist, zegt n.a.v. de rechtszaak van de vorige dat dat hij het ‘erg vreemd en verontrustend’ vond dat de betreffende handelaar, vervoerder en slachter over het incident spraken alsof het de normaalste zaak van de wereld was. Daarnaast zegt hij dat het zelfs bij goede controle voor kan komen dat een bedrijf jaarlijks 120 dubieuze koeien verwerkt, waarvan het vlees dan gewoon verkocht wordt.

5 december: Twee vleeskeurmeesters komen naar buiten over illegale praktijken in slachthuizen. Zo zouden afwijkingen in het vlees weggesneden worden om de kwaliteit beter te laten lijken waardoor het vlees toch goedgekeurd wordt en zouden keurmeesters maar 11 seconden per karkas hebben. Ook zou men regelmatig poepresten gewoon op het vlees laten zitten. Daarnaast zeggen de vleeskeurmeesters dat er een angstcultuur heerst waarbij keurmeesters en dierenartsen bedreigd worden door de NVWA en geïntimideerd worden door het slachthuis.

5 december: Bij een stalbrand in Ammerzoden zijn honderd varkens om het leven gekomen.

6 december: Op een boerderij in Ellecom valt een drachtige koe in een gierput. De koe beviel in de gierput en werd daarna met haar jong omhoog getakeld.

6 december: Een kippenslachter uit Putten klaagt de NVWA aan omdat hij door streng toezicht één miljoen euro aan terechte boetes betaald heeft. De kippenslachter vindt dit niet eerlijk omdat de andere 18 kippenslachterijen in Nederland volgens hem veel minder goed gecontroleerd worden en hij daarom benadeeld is.

7 december: Bij een boerderij in Koningslust zijn meerdere koeien door de vloer gezakt. Meer informatie is niet bekend.

7 december: Uit onderzoek van Gezondheidsdienst voor Dieren, een veterinair laboratorium, blijkt dat meer dan de helft van alle Nederlandse varkens ernstige maagproblemen heeft, zoals zweren, bloedingen en gaten in de maag veroorzaakt door stress en verkeerd voedsel.

7 december: Animal Rights komt naar buiten met undercoverbeelden van een Nederlandse nertsenfokkerij waarin te zien is dat de nertsen onnodig hardhandig uit kooien gehaald worden en in de gaskist worden gesmeten.

8 december: Er is vogelgriep aangetroffen bij een eendenbedrijf in Biddingshuizen. Alle 16.000 eenden worden geruimd en er is nu een ophokplicht voor al het pluimvee.

8 december: Een boer uit Genemuiden is aangeklaagd wegens verwaarlozing. Sinds 2010 was de NVWA al bezig hem te helpen zijn zaakjes op orde te krijgen, maar nog steeds was er sprake van vervuilde stallen, te weinig drinkwater, ondervoede dieren en uierontstekingen. Daarom wordt het bedrijf voorwaardelijk een half jaar stilgelegd. Ook heeft hij twee controleurs eerder dit jaar bedreigd en geslagen, waarvoor hij apart nog een keer moet voorkomen.

10 december: 22 kalveren komen om bij een stalbrand in Nijega. Daarnaast heeft een groot deel van de 170 koeien brandwonden opgelopen.

11 december: Het dak van een schuur met honderden kalveren erin stortte bijna in. Gelukkig kon de brandweer op tijd ingrijpen.

13 december: Kalfsvleesproducent Van Drie werd succesvol aangeklaagd voor het verspreiden van misleidende informatie. Op de website beweerde het bedrijf dat hun kalveren na geboorte een paar dagen bij de moeder bleven, dat de kalveren nooit individueel gehuisvest werden en dat er bij wit kalfsvlees geen sprake is van bloedarmoede. Al deze uitspraken bleken niet waar te zijn en het bedrijf heeft de tekst moeten aanpassen.

14 december: De NVWA waarschuwt voor voedselfraude, vooral met dierlijke producten als vlees, vis, zuivel en eieren.

15 december: In Winterswijk is een boer aangehouden voor de ernstige verwaarlozing van zijn vee. Op zijn erf lagen twee dode koeien en een dood kalf. Zijn dieren waren ernstig ondervoed en hadden nauwelijks bewegingsruimte, te weinig licht en slechte luchtkwaliteit. De boer moet nu de situatie gaan verbeteren en zal volgens de NVWA regelmatig gecontroleerd worden.

19 december: 17 schapen en 8 runderen van een boer in Ouderkerk aan de Amstel zijn in beslag genomen door de NVWA wegens verwaarlozing.

20 december: Plannen voor een megastal in Oirschot zijn geannuleerd na protesten van Natuurmonumenten en buurtbewoners. De vergunning werd ingetrokken nadat bleek dat de plannen voor de stal niet voldoen aan de provinciale regels.

20 december: De organisatie Ongehoord brengt undercoverbeelden naar buiten uit 9 eierboerderijen, waarvan de meeste een Beter Leven-keurmerk hebben of biologisch/scharrel zijn. In alle boerderijen lagen er veel dode leghennen en sommigen waren duidelijk al enige tijd dood. In één stal ging dit zelfs om honderden dode kippen. Daarnaast waren er ook veel kaalgepikte kippen.

21 december: 19.000 kalkoenkuikens zijn gestorven tijdens een vlucht van Canada naar Nederland omdat de temperatuur aan boord te laag was. De 180 kuikens die de vlucht wel overleefde waren er zo slecht aan toe dat ze zijn afgemaakt.

21 december: Een veehouder uit Alphen aan den Rijn is veroordeeld tot vier maanden celstraf voor het verwaarlozen van kalveren. Controleurs hadden al meerdere keren eerder vastgesteld dat zijn dieren verwaarloosd werden. Eerder dit jaar werd hij al veroordeeld tot twee maanden voorwaardelijk voor het verwaarlozen van kalveren. Controleurs vertelde hem dat hij zijn zieke kalveren moest laten behandelen door een dierenarts, maar omdat dat een maand later nog niet gedaan was en de situatie schijnend was is hij opnieuw veroordeeld.

22 december: In de eerste helft van 2017 zijn er 18 strafrechtszaken geweest i.v.m. mestfraude, waarvan in 16 van de zaken het bedrijf schuldig is bevonden. Los van deze strafrechtszaken zijn er in 2017 ook al 1316 bestuurlijke boetes i.v.m. mestfraude uitgedeeld. De NVWA geeft aan minder tijd te hebben om mest te controleren omdat het door de toename van dierverwaarlozing meer tijd moet steken in dierenwelzijn.

22 december: De rechtbank beslist dat het plan om in Zuid-Holland 6500 smienten af te schieten omdat boeren last van ze hebben niet doorgaat, omdat het plan niet goed onderbouwd is.

22 december: 7 stieren en één koe van een boer in Someren-Eind zijn doodgeschoten omdat ze ernstig verwaarloosd en agressief waren. Zeven andere runderen zijn naar een andere boer gebracht om aan te sterken. Volgens de NVWA was er onvoldoende voer en drinkwater aanwezig, waren de hokken vies, zonder droge ligplekken en hadden ze gevaarlijke scherpe delen. De boer krijgt nu de kans om de leefsituatie van de overige dieren te verbeteren, hoewel de woordvoerder van de NVWA liet doorschemeren dat die kans niet groot is omdat hij ook al een paar dagen de tijd had om de situatie te verbeteren.

23 december: Twee koeien, twee varkens en 56 kippen zijn bij een hobbyboer in Bellingwolde weggehaald omdat ze in erbarmelijke omstandigheden leefden.

25 december: Bij een brand op een boerderij in Haskerdijken kwamen een paar kippen om het leven. De overige dieren konden gelukkig op tijd gered worden.

29 december: Een varkenshouder uit Hengelo moet een schadevergoeding betalen aan drie buurtbewoners wegens te hoge geuremissie afkomstig uit de stallen.

30 december: Aldi roept verpakkingen met stukjes kipfilet terug wegens besmetting met de listeriabacterie.

Bronnen:

CBS cijfers 2015

https://www.trouw.nl/home/vleesindustrie-begaat-2-7-miljard-overtredingen-per-jaar~af5de040/

https://www.ftm.nl/artikelen/dierenwelzijn-27-miljard-overtredingen-per-jaar-en-nog-geen-100-boetes?share=1

Oktober:

https://www.1limburg.nl/varkens-ontsnappen-uit-verongelukte-trailer

https://www.nvwa.nl/nieuws-en-media/nieuws/2017/10/02/veehouders-en-loonwerkers-aangehouden-wegens-mestfraude

https://www.animalrights.nl/1-op-de-3-gecontroleerde-nertsenfokkers-betrapt-op-illegale-uitbreidingen

https://www.nvwa.nl/nieuws-en-media/nieuws/2017/10/04/ernstige-dierverwaarlozing-in-gelderland

https://nos.nl/artikel/2196362-nvwa-hygiene-in-pluimveeslachterijen-vaak-niet-in-orde.html

https://www.gelderlander.nl/rivierenland/eigenaar-knorhof-mag-in-limburg-zijn-bedrijf-uitbreiden~a4c4a339/