Waarom olie niet gezond is

Plantaardige olie heeft over het algemeen een positief imago. De laatste jaren zijn veel mensen meer plantaardige olie gaan gebruiken om dierlijk vet te vervangen. Toch is plantaardige olie lang niet zo gezond als veel mensen denken. Niet voor niets raden vegan dokters zoals dr. Greger, dr. McDougall en dr. Esselstyn aan om voor je gezondheid niet alleen plantaardig te eten, maar daar ook geen plantaardige oliën aan toe te voegen. In deze blog leggen wij uit hoe dat komt.

Te veel olie

Mensen denken vaak dat ze niet zo heel veel olie binnenkrijgen. Olie (of een product wat veel olie bevat zoals margarine) wordt vaak niet alleen bij het koken gebruikt (om in te bakken, frituren, over een salade). In de meeste bewerkte producten zit ook olie. Veel mensen krijgen ook olie binnen via hun broodbeleg (pindakaas, hummus, vegan kaas/vleeswaren, chocoladeproducten), snacks (chocola, koekjes) en kant-en-klare producten (sauzen, vleesvervangers etc). Zo krijgen de meeste mensen tegenwoordig véél meer olie binnen dan vroeger. Dat is niet alleen slecht omdat olie niet gezond is, maar ook omdat olie relatief veel calorieën bevat. Het is namelijk puur vet, gestript van overige nutriënten. Zeker in landen als Nederland waarin veel mensen al systematisch te veel calorieën consumeren is het niet verstandig om maaltijden extra calorierijk te maken. Zeker aangezien het dus gaat om lege calorieën. Olie is in die zin vergelijkbaar met wit brood. Er zitten wel wat nuttige voedingsstoffen in, maar dat is maar heel weinig. Het zijn dus vooral een hoop calorieën met weinig voedingswaarde, net als bij junkfood. Olijfolie wordt bijvoorbeeld regelmatig aangeprezen voor de gezonde omega 3 vetten erin, maar om de dagelijkse aanbevolen hoeveelheid hiervan uit olijfolie te halen moet je elke dag een hele kop olijfolie consumeren. Dat staat gelijk aan 1900 calorieën! Je kunt daarom beter je vetten uit gezondere bronnen halen, waarbij je voor dezelfde calorieën niet alleen vetten binnenkrijgt, maar ook een hoop andere gezonde voedingsstoffen. Daarnaast zorgt inname van veel calorierijke oliën ervoor dat er minder calorieën overblijven voor ander gezond voedsel zoals veel groente en fruit. Vroeger was dat voor mensen veel minder een issue, maar aangezien vandaag de dag veel mensen weinig bewegen en minder energie verbranden is het nodig om minder te eten dan vroeger. Daardoor is het nog lastiger om voldoende gezonde voeding binnen te krijgen. Met een hoop lege calorieën erbij wordt dat al helemaal moeilijk.

Het is een bewerkt product

Voor veel mensen is het wel duidelijk dat bewerkte producten die o.a. olie bevatten niet zo gezond zijn. Losse olie wordt echter vaak wel als een gezond product gezien. Vaak wordt vergeten dat olie zelf ook een bewerkt product is. Bij het maken van olie worden er een heleboel stappen ondergaan, van het pellen en pletten van de zaden of vruchten, het opwarmen ervan en het persen tot het destilleren van het residu. Daarnaast bevat olie vaak veel verontreiniging en pesticiden en ondergaat het nog een aantal bewerkingen om het schoner te maken. Verder wordt het nog verder bewerkt om het langer houdbaar te maken omdat olie van zichzelf maar heel kort houdbaar is. Bij het maken van olie wordt eigenlijk het vet uit een product zoals olijven gehaald. Dit vet wordt daarna gegeten zonder de andere voedingsstoffen die van nature samen met dit vet in olijven zitten. Dit maakt olie ook moeilijker verteerbaar en zorgt ervoor dat het verteren van voedsel met olie, bijvoorbeeld een salade, veel langer duurt dan het verteren van diezelfde salade zonder olie of wanneer je gewoon hele olijven eet.

Groter risico op ziektes

Lange tijd werd gedacht dat plantaardige olie vrij gezond was. Olijfolie werd bijvoorbeeld gelinkt aan het Mediterrane dieet, wat bekend staat als vrij gezond en een dieet waarbij men minder kans heeft op het krijgen van welvaartsziektes. Uit recenter onderzoek blijkt echter dat het gebruik van olie niet de reden is dat dit dieet relatief gezond is, maar dat het juist aan andere factoren ligt zoals veel groente en fruit in een Mediterraan dieet. De mensen die eerder meededen aan onderzoeken naar het Mediterrane dieet bewogen toen nog veel en deden vaak lichamelijk zwaar werk. Tegenwoordig is onder mensen die een Mediterraans dieet volgen het aantal mensen met welvaartsziektes ook toegenomen, omdat mensen tegenwoordig toch niet zo meer eten als vroeger (minder groente en fruit) en veel minder bewegen.

Onderzoeken laten zien dat de consumptie van plantaardige oliën bijdraagt aan een vertraging van de bloedsomloop, de kans op hart- en vaatziekten vergroot en heeft het een negatieve invloed op ons immuunsysteem. Daarnaast bevat olie onwijs veel calorieën waardoor het gebruik van veel olie ook de kans op obesitas verhoogt met alle gezondheidsrisico’s die daarbij horen. Lange tijd werd gedacht dat meervoudige onverzadigde vetten uit plantaardige olie goed zouden zijn omdat ze het cholesterolniveau in het bloed naar beneden brengen. Nu is cholesterol voor veel mensen toch geen probleem zolang ze niet onnatuurlijk veel cholesterol binnenkrijgen via voedsel. Toch is er weinig onderzoek dat laat zien dat plantaardige oliën ook daadwerkelijk helpen bij het verlagen van cholesterol of de gezondheid in het algemeen bevorderen. Onderzoeken die verschillende diëten vergeleken laten zien dat vooral het laten staan van zowel dierlijke vetten als oliën het risico op veel ziektes verminderd. Het vervangen van dierlijk vet met oliën maakte weinig verschil. Zelfs kokosolie, wat vaak gepromoot wordt als gezond vergroot de kans op ziektes. Omdat het vol zit met verzadigde vetten (ongeveer 90%) heeft het vrijwel hetzelfde effect als het consumeren van dierlijk vet en er is dan ook geen wetenschappelijk bewijs dat kokosolie gezonder is dan andere vetten of oliën.

Nog een laatste reden waarom oliën ongezond zijn is de schadelijke stoffen die vrijkomen bij het koken in olie. Bij het opwarmen van vet (dierlijk vet of plantaardige oliën) komen er giftige stoffen vrij die o.a. kankerverwekkend zijn. Het veelvuldig koken in olie en het inademen van de dampen die daarbij ontstaan vergroten daarmee ook de kans op longkanker en andere luchtwegproblemen.

Hoe komt je dan wel aan gezonde vetten?

Uiteraard heeft je lichaam wel bepaalde vetten nodig dus het blijft belangrijk om ervoor te zorgen dat je die wel in de juiste hoeveelheden binnenkrijgt. Gelukkig kun je die makkelijk halen uit andere bronnen zoals noten, zaden, avocado, notenboters, olijven, tofu en havermout. Bijna overal zitten wel vetten in, dus over het algemeen hoef je je geen zorgen te maken dat je te weinig vetten binnenkrijgt. Zorg er vooral voor dat je genoeg omega 3 binnenkrijgt. In een gevarieerd dieet hoef je je over andere vetten geen zorgen te maken, maar de meeste mensen krijgen tegenwoordig een stuk minder omega 3 binnen dan mensen vroeger. Zorg er daarom voor dat je genoeg voedsel eet wat rijk is aan omega 3 zoals chiazaad en andere zaden of bijvoorbeeld walnoten. Hou je niet van zaden en noten, ga dan voor een algenoliesupplement. Zo kom je op een diervriendelijke manier aan genoeg omega 3 en het is een stuk gezonder dan visoliesupplementen waar vaak veel zware metalen en andere vervuiling in zit.o

Bronnen:

http://www.bbc.com/news/health-40300145

http://drhyman.com/blog/2016/01/29/why-oil-is-bad-for-you/

https://edition.cnn.com/2017/03/24/health/are-vegetable-oils-healthy-food-drayer/index.html

https://www.drmcdougall.com/misc/2007nl/aug/oils.htm

Amyrazi, E.G. & Ibanis, T.A. (2009) “Pesticide Residue Assessment in Different Types of Olive Oil and Preliminary Exposure Assessment of Greek Consumers to the Pesticide Residues Detected”. Food Chemistry, Volume 113, Issue 1, pp. 253-261. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S030881460800784X [Accessed on 23-04-3018]

Avellone, G.; Di Garbo, V.; Cordova, R.; Scaffidi, L. & Bompiani, G.D. (1998). “Effects of Mediterranean Diet on Blood Lipid, Coagulative and Fibrinolytic Parameters in Two Randomly Selected Population Samples in Western Sicily”. Nutrition, Metabolism Cardiovascular Diseases 8, pp. 287-296.

Garcia-Reyes, J.F.; Ferrer, C.; Gomez-Ramos, M.J.; Fernandez-Alba, A. & Molina-Diaz, A. (2007). “Determination of Pesticides Residues in Olive Oil and Olives”. Analytical Chemistry. Vol. 26, Issue 3, pp. 239-251.

Greger, Michael & Stone, Gene (2015). How not to die. Pan Macmillan, London.

Kafatos, A.; Kouroumalis, I.; Vlachonikolis, I.; Theodorou, C. & Labadarios, D. (1991). “Coronary-heart-disease Risk-factor Status of the Cretan Urban Population in the 1980s”. American Journal of Clinical Nutrition 54, pp. 591-598.

Kris-Etherton, P.M.; Pearson, T.A.; Wan, Y. et al. (1999). “High–monounsaturated Fatty Acid Diets Lower Both Plasma Cholesterol and Triacylglycerol Concentrations”. American Journal of Clinical Nutrition 70, pp. 1009-1015.

Mamalakis, G. & Kafatos, A. (1996). “Prevalence of Obesity in Greece”. International Journal of Obesity 20, pp. 488-492.

Marckmann, P.; Sandström, B. & Jespersen, J. (1993). “Favorable Long-term Effect of a Low-fat/High-fiber Diet on Human Blood Coagulation and Fibrinolysis”. Arteriosclerosis, Thrombosis, and Vascular Biology 13, pp. 505-511.

Marckmann, Peter & Astrup, Arne (2000). “Fatty Diets Are Unhealthy – Even Those Based on Monounsaturates”. The American Journal of Clinical Nutrition, Volume 72, Issue 3, pp. 853–854.

Rudel, Lawrence L.; Parks, John S. & Sawyer, Janet K. (1995). “Compared with Dietary Monounsaturated and Saturated Fat, Polyunsaturated Fat Protects African Green Monkeys From Coronary Artery Atherosclerosis”. Arteriosclerosis, Thrombosis, and Vascular Biology 15, pp. 2101-2110.

Sandström, B.; Marckmann, P. & Bindslev, N. (1992). “An Eight-month Controlled Study of a Low-fat/High-fibre Diet: Effects on Blood Lipids and Blood Pressure in Healthy Young Subjects”. European Journal of Clinical Nutrition 46, pp. 95-109.

Trichopoulou, A.; Bamia, C. & Trichopoulos, D. (2009). “Anatomy of Health Effects of Mediterranean Diet: Greek EPIC Prospective Cohort Study”. BMJ https://www.bmj.com/content/338/bmj.b2337 [Accessed on 02-05-2018].

Share this post: op Twitter op Facebook op Google+